Ανταλλάσσω ένα ζευγάρι παπούτσια με μία φυσιοθεραπεία. Προσφέρω έναν πίνακα ζωγραφικής για μία ώρα κηπουρικής. Φτιάχνω τα υδραυλικά για δωρεάν μαθήματα οδήγησης. Χαρίζω μία κουζίνα και έναν τενεκέ λάδι για τρεις ώρες μπέιμπι σίτινγκ. Καθημερινά κάνω τη διαδρομή Αθήνα-Χαλκίδα και ψάχνω συνεπιβάτη για να μοιραζόμαστε τα έξοδα βενζίνης».
Ο κατάλογος των «αγγελιών» είναι μακρύς και περιλαμβάνει τα πάντα... Από ρούχα, τρόφιμα και μετακινήσεις μέχρι φιλοξενία, δωρεάν διακοπές, βοήθεια σε αγροτικές εργασίες, νομικές συμβουλές, λογιστικά, ψυχολογική υποστήριξη, ιατρικές υπηρεσίες, μαγείρεμα, σιδέρωμα και μαθήματα ρέικι!
Ο δρ Κοινωνιολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής και πρόεδρος της ΜΚΟ «Αθηνά», Παναγιώτης Ζάννης.
Ενεργοί πολίτες
Η ανταλλακτική-κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, που εμφανίστηκε ως πρακτική στο εξωτερικό, κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος και στη χώρα μας. Ενεργοί πολίτες ή απλώς ανήσυχοι άνθρωποι συμμετέχουν σε κινήσεις και πρωτοβουλίες με σκοπό να αποκλείσουν κατά το δυνατόν τις «δαπάνες σε ευρώ» από την καθημερινότητά τους. Φαίνεται, λοιπόν, πως η οικονομική κρίση έχει αντιφατική επίδραση. Από τη μια διασαλεύει την κοινωνική γαλήνη, από την άλλη ενθαρρύνει την αλληλεγγύη.
Η ανταλλακτική-κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, που εμφανίστηκε ως πρακτική στο εξωτερικό, κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος και στη χώρα μας. Ενεργοί πολίτες ή απλώς ανήσυχοι άνθρωποι συμμετέχουν σε κινήσεις και πρωτοβουλίες με σκοπό να αποκλείσουν κατά το δυνατόν τις «δαπάνες σε ευρώ» από την καθημερινότητά τους. Φαίνεται, λοιπόν, πως η οικονομική κρίση έχει αντιφατική επίδραση. Από τη μια διασαλεύει την κοινωνική γαλήνη, από την άλλη ενθαρρύνει την αλληλεγγύη.
Ηλεκτρονικά δίκτυα ανταλλαγής, τράπεζες χρόνου και τοπικά συστήματα ανταλλαγής υπηρεσιών και προϊόντων (LETS), συνεταιριστικές επιχειρήσεις-κολεκτίβες, επιτροπές κατοίκων και ανέργων σε όλη την Ελλάδα, κοινωνικά παντοπωλεία είναι οι εναλλακτικές προτάσεις στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της παντοδυναμίας του χρήματος.
«Πρόσφατα αντάλλαξα ένα ζευγάρι παπούτσια με μια περιποίηση μανικιούρ-πεντικιούρ» λέει στο «Εθνος της Κυριακής» η 28χρονη Τάνια Κόντη, βιβλιοθηκονόμος στο επάγγελμα, που αξιοποιεί εδώ και ενάμιση χρόνο τα... καλά της ανταλλακτικής οικονομίας μέσω της διαδικτυακής κοινότητας «Αντάλλαξέ το» (http://www.antallakseto.gr) .
«Στον κόμβο υπάρχει η δυνατότητα, εκτός από την ανταλλαγή. Τα συναισθήματα που σου δημιουργούνται όταν χαρίζεις ένα αντικείμενο σε κάποιον που το έχει πραγματικά ανάγκη είναι μοναδικά».
Την προσπάθεια αυτή στηρίζουν και η 28χρονη Κάτια Βασιλοπούλου, δικηγόρος, και η 20χρονη Νατάσα Βασιλοπούλου, φοιτήτρια στην ΑΣΟΕΕ, χαρίζοντας ρούχα και διάφορα αξεσουάρ σε όσους αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. Οπως αναφέρουν οι ίδιες, «Από το ''εγώ'' όπου βρισκόμαστε τώρα ως κοινωνία πρέπει να περάσουμε στο ''εμείς''».
Για την ιδέα της δημιουργίας της διαδικτυακής ανταλλακτικής κοινότητας μας μίλησε και ο δημιουργός του κόμβου, ο 28χρονος Φάνης Προδρόμου.
«Η ιδέα μού ήρθε όταν βρέθηκα να έχω στο σπίτι μου κάποια αντικείμενα τα οποία δεν τα ήθελα και σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούσα να τα πετάξω. Σκέφτηκα, λοιπόν, την ανταλλαγή.
Εκανα μια έρευνα στον κυβερνοχώρο και με μεγάλη μου έκπληξη διαπίστωσα ότι δεν υπήρχαν αρκετές ιστοσελίδες για ανταλλαγές στη χώρα μας. Ετσι αποφάσισα, και λόγω εργασίας, είμαι προγραμματιστής, να προχωρήσω στην υλοποίηση αυτού του εγχειρήματος.
Γενικότερα, μέσα από αυτή την προσπάθεια γίνεται μια ανακύκλωση προϊόντων, κάτι που στις δύσκολες μέρες που διανύουμε είναι αναγκαίο. Οχι μόνο για την οικολογική συνείδηση, αλλά και για την οικονομία» προσθέτει ο 28χρονος.
Πρωτότυπα δίκτυα
Τράπεζες χρόνου και συστήματα ανταλλαγής
Τράπεζες χρόνου και συστήματα ανταλλαγής
Διασκέδαση και ψυχαγωγία με άδειο πορτοφόλι σε συναυλίες, κινηματογραφικές προβολές, θεατρικές παραστάσεις και εκθέσεις, με τη βοήθεια της ιστοσελίδας www.forfree.gr, απολαμβάνει ο 28χρονος Βερνάρδος Σαλταμανίκας, μαθηματικός.
«Πρόκειται για μια μια διαφορετική φιλοσοφία ζωής, που αποδεικνύει ότι τα πιο ωραία πράγματα στη ζωή είναι δωρεάν. Εκμεταλλεύομαι, λοιπόν, τη δυνατότητα να πηγαίνω σε εκδηλώσεις όπου η πρόσβαση είναι ελεύθερη».
Οι τράπεζες χρόνου και τα τοπικά συστήματα ανταλλαγής υπηρεσιών και προϊόντων (LETS) είναι, επίσης, μια άλλη μορφή ανταλλακτικής οικονομίας, στην οποία ανταλλάσσονται υπηρεσίες. Μια ομάδα ανθρώπων που θέλουν να ανεξαρτητοποιηθούν από το χρήμα φτιάχνουν ένα ανεξάρτητο σύστημα ανταλλαγής υπηρεσιών.
Σ' αυτό, ο καθένας δηλώνει τι μπορεί να προσφέρει και τι έχει ανάγκη. Η ανταλλαγή αφορά αγαθά, υπηρεσίες ή γνώσεις. Το δίκτυο ανταλλαγής υπηρεσιών υποστηρίζεται από το δικό του εσωτερικό «νόμισμα-χρόνο» ή «νόμισμα-εργασία». Για παράδειγμα, η μία ώρα διδασκαλίας αγγλικών ισούται με μία ώρα μασάζ.
«Οι τράπεζες χρόνου αξιοποιούν τους εθελοντές και βοηθούν να στηριχθούν οικογένειες με οικονομικά προβλήματα» υπογραμμίζει η κ. Νίκη Ρουμπάνη, πρόεδρος της Τράπεζας Χρόνου του δικτύου γυναικών Ευρώπης που συμβάλλει στη διάδοση της ιδέας στη χώρα μας.
Τα δίκτυα που στηρίζουν την ανταλλακτική οικονομία στον κυβερνοχώρο είναι πάρα πολλά. Μερικά ενδεικτικά παραδείγματα είνα: www.ovolos.gr, www.peliti.gr, www.jaba.gr, www.xariseto.gr,www.skoros.espiv.net, www.bookcrossing.com, www.enow.gr, http://dwsepare.ning.com, www.logo-timis.gr, www.freecycle.org, www.tzaba.gr, www.homelink.gr, www.elladahomeexchange.grκ.ο.κ.
Παναγιώτης Ζάννης
«Πλήθος από ομάδες προσπαθούν να αποδείξουν ότι υπάρχουν λύσεις»
«Πλήθος από ομάδες προσπαθούν να αποδείξουν ότι υπάρχουν λύσεις»
«Η έννοια της κοινωνικής οικονομίας που πρόσφατα ξαναήλθε στο προσκήνιο διαχωρίζεται από την ''άλλη'' οικονομία. Αυτή των αγορών. Χαρακτηρίζεται προσθετικά ως μη νομισματική οικονομία, μη κερδοσκοπική οικονομία, ανταλλακτική οικονομία και κοινωνική επιχειρηματικότητα. Κοινός παρονομαστής είναι η έννοια της αλληλεγγύης.
Ενώ οι κερδοσκοπικές επενδύσεις είναι απρόσωπες και απευθύνονται σε καταναλωτές, οι κοινωνικές επενδύσεις στοχεύουν σε ανθρώπους, συνδυάζοντας κοινωνικό και οικονομικό όφελος, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Με απλά λόγια η κοινωνική οικονομία βασίζεται στις αλληλέγγυες και ηθικές οικονομικές συναλλαγές, στον εθελοντισμό, στους κοινωνικούς συνεταιρισμούς και κυρίως στις μη κερδοσκοπικές οργανώσεις. Ομως το πεδίο της κοινωνικής οικονομίας παραμένει ατροφικό στην Ελλάδα, σε σχέση με άλλες αναπτυγμένες χώρες. Αυτό οφείλεται εν μέρει στον κρατισμό, στο φτωχό κοινωνικό κεφάλαιο, αλλά και στην άγνοια ή ημιμάθεια που βασιλεύει στη χώρα μας.
Στο σύνολο σχεδόν των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, η οικονομία νοείται αποκλειστικά ως κερδοσκοπική δραστηριότητα ή τα δημόσια οικονομικά [με την εξαίρεση του τμήματος Διοίκησης Κοινωνικών - Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων και Οργανώσεων (Δι.Κ.Σ.Ε.Ο) του ΤΕΙ Μεσολογγίου]. Ενώ σε άλλες χώρες οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις συμβάλλουν στο ΑΕΠ με ποσοστά της τάξης του 5% μέχρι 12%, στη χώρα μας εκτιμάται ότι μετά βίας προσεγγίζει το 1%.
Σε άλλες χώρες η κοινωνική οικονομία συνολικά συμβάλλει στην απασχόληση σε ποσοστά μέχρι και 15%, στην Ελλάδα είναι άγνωστη η συμβολή (υπολογίζω περίπου 10.000 με 15.000 άτομα). Αν προσθέσουμε δευτερογενείς συνέπειες στη γενικότερη οικονομική ανάπτυξη, όπως και το κοινωνικό όφελος (οικοδόμηση κοινωνικής συνοχής, καταπολέμηση κοινωνικού αποκλεισμού), αντιλαμβανόμαστε τι αγνοούσαμε τόσο καιρό. Και όμως, η κοινωνία έστω και αργά αφυπνίζεται. Ο θεσμός της «Βουλής της Κοινωνίας των Πολιτών» και ποικίλες πρωτοβουλίες στα πεδία της κοινωνικής οικονομίας και της κοινωνίας των πολιτών έχουν αναλάβει να δείξουν και να αποδείξουν ότι υπάρχουν λύσεις».
Εξαπλώνονται
Κινήσεις και πρωτοβουλίες
Κινήσεις και πρωτοβουλίες
Ενεργοί πολίτες, με αναπτυγμένο το αίσθημα της αλληλεγγύης, αποφάσισαν ότι πρέπει να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους δημιουργώντας ή συμμετέχοντας σε κινήσεις και πρωτοβουλίες που προωθούν ένα εναλλακτικό μοντέλο ζωής.
Κολεκτίβα «Νέα Γουινέα»
Δωρεάν μαθήματα βοτανοθεραπείας, καθώς και εργαστήρια για την αυτοδιαχείριση της ενέργειας, της τροφής (καλλιέργεια λαχανικών, παρασκευή σπιτικής μπίρας) και της παραγωγής χρηστικών αντικειμένων, όπως μεταποίηση ρούχων και μεταξοτυπίας οργανώνει η κολεκτίβα «Νέα Γουινέα», στο Παγκράτι.
Δωρεάν μαθήματα βοτανοθεραπείας, καθώς και εργαστήρια για την αυτοδιαχείριση της ενέργειας, της τροφής (καλλιέργεια λαχανικών, παρασκευή σπιτικής μπίρας) και της παραγωγής χρηστικών αντικειμένων, όπως μεταποίηση ρούχων και μεταξοτυπίας οργανώνει η κολεκτίβα «Νέα Γουινέα», στο Παγκράτι.
Οπως αναφέρουν οι υπεύθυνοι, «η ''Νέα Γουινέα'' είναι μια προσπάθεια που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2009, θέτοντας ως βασικό στόχο την επανάκτηση του ελέγχου πάνω στα απαραίτητα για τη διαβίωση και την αυτοδιαχείριση των βασικών μας αναγκών (σε τροφή, ενέργεια, υγεία, ένδυση), αλλά και τη διάχυση της απαραίτητης γνώσης, ώστε το εγχείρημα να καταφέρει να αναπαραχθεί».
Συνεταιριστικό «Παγκάκι»
Πάνε δύο χρόνια, σχεδόν, που μια μικρή παρέα νέων ανθρώπων, παρακινημένη από την κοινή ανάγκη να δώσει λύση στο πρόβλημα «εργασία», άρχισε να συζητά την ιδέα δημιουργίας ενός καφενείου, ενός χώρου συνάντησης.
Πάνε δύο χρόνια, σχεδόν, που μια μικρή παρέα νέων ανθρώπων, παρακινημένη από την κοινή ανάγκη να δώσει λύση στο πρόβλημα «εργασία», άρχισε να συζητά την ιδέα δημιουργίας ενός καφενείου, ενός χώρου συνάντησης.
Οπως οι ίδιοι οι εμπνευστές αυτής της ιδέας λένε μέσα από την ιστοσελίδα τους, «οι περισσότεροι ήμασταν άνεργοι, κάποιοι ήμασταν εργαζόμενοι σε επισφαλή επαγγέλματα και σε συνθήκες εχθρικές προς κάθε έννοια αξιοπρέπειας και δημιουργικότητας. Θελήσαμε να δοκιμάσουμε έναν άλλο τρόπο εργασίας, συλλογικό, με σχέσεις αλληλεγγύης».Ενας συνεταιρισμός διαφορετικός, χωρίς μετόχους-ιδιοκτήτες και αφεντικά!
«Σπόροι» αλληλεγγύης
Η ομάδα θέλει να αποδείξει ότι οι εμπορικές σχέσεις δεν καθορίζονται «εκ φύσεως» από το κέρδος των λίγων. Μπορούν να παραμένουν ανθρώπινες ικανοποιώντας πραγματικές ανάγκες.
Η ομάδα θέλει να αποδείξει ότι οι εμπορικές σχέσεις δεν καθορίζονται «εκ φύσεως» από το κέρδος των λίγων. Μπορούν να παραμένουν ανθρώπινες ικανοποιώντας πραγματικές ανάγκες.
Το εναλλακτικό μοντέλο «εμπορίου του σπόρου» ξεκίνησε μέσω ενός δικτύου αντίστοιχων συλλογικοτήτων στην Ευρώπη και απέκτησε πρόσβαση σε προϊόντα οργανωμένων παραγωγών του Νότου που παλεύουν να απεξαρτηθούν από τους μεσάζοντες και τις μεγάλες εταιρείες.
Καφές από τους συνεταιρισμούς της Τσιάπας του Μεξικού, κακάο από την κοοπερατίβα El Ceibo της Βολιβίας, μάτε από το «Κίνημα των Χωρίς Γη» της Βραζιλίας είναι μερικά από τα προϊόντα που διαχειρίζεται και προωθεί η κίνηση αυτή, αποκλείοντας τους μεσάζοντες και τις πολυεθνικές.
«Lunch Street Party»
Η τρελή αυτή ομάδα διοργανώνει σχεδόν κάθε μήνα μαζώξεις σε ανοιχτούς χώρους στην Αθήνα, με κεντρικό σύνθημα «Πάρτε φαγητά, πάρτε ποτά, πάρτε παιχνίδια και ελάτε να μας... κάνουμε το τραπέζι». Στόχος της είναι να συσπειρώσει συμπολίτες, επιβεβαιώνοντας με λόγια και με πράξεις πόσο ανάγκη έχουν όλοι από μερικά ξεχασμένα... πράγματα. Επανοικειοποίηση του δημόσιου χώρου, ζωή με σεβασμό και αγάπη, προβληματισμός και συζήτηση ή ένας ύπνος και διάβασμα στο πάρκο. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να αναζητήσετε στο http://lunchstreetparty.blogspot.com.
Η τρελή αυτή ομάδα διοργανώνει σχεδόν κάθε μήνα μαζώξεις σε ανοιχτούς χώρους στην Αθήνα, με κεντρικό σύνθημα «Πάρτε φαγητά, πάρτε ποτά, πάρτε παιχνίδια και ελάτε να μας... κάνουμε το τραπέζι». Στόχος της είναι να συσπειρώσει συμπολίτες, επιβεβαιώνοντας με λόγια και με πράξεις πόσο ανάγκη έχουν όλοι από μερικά ξεχασμένα... πράγματα. Επανοικειοποίηση του δημόσιου χώρου, ζωή με σεβασμό και αγάπη, προβληματισμός και συζήτηση ή ένας ύπνος και διάβασμα στο πάρκο. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να αναζητήσετε στο http://lunchstreetparty.blogspot.com.
Κοινωνικά παντοπωλεία
Σε περισσότερες από 25 πόλεις λειτουργούν αυτή τη στιγμή κοινωνικά παντοπωλεία. Ενδεικτικό της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν πολλοί συνάνθρωποί μας να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα για την επιβίωση. Παρέχουν δωρεάν είδη παντοπωλείου, κατεψυγμένα προϊόντα, ενδύματα, είδη οικιακού εξοπλισμού, παιχνίδια σε οικογένειες που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Η τροφοδοσία τους με αγαθά στηρίζεται στις εθελοντικές προσφορές επιχειρήσεων και ιδιωτών.
Σε περισσότερες από 25 πόλεις λειτουργούν αυτή τη στιγμή κοινωνικά παντοπωλεία. Ενδεικτικό της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν πολλοί συνάνθρωποί μας να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα για την επιβίωση. Παρέχουν δωρεάν είδη παντοπωλείου, κατεψυγμένα προϊόντα, ενδύματα, είδη οικιακού εξοπλισμού, παιχνίδια σε οικογένειες που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Η τροφοδοσία τους με αγαθά στηρίζεται στις εθελοντικές προσφορές επιχειρήσεων και ιδιωτών.
ΜΑΡΙΝΑ ΖΙΩΖΙΟΥ - ΕΘΝΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου